|
H τερηδόνα είναι η πιο σημαντική αιτία οδοντικής καταστροφής. Η αποκατάσταση της οδοντικής καταστροφής, ωστόσο, απαιτεί χρόνο, κόπο και κόστος. Επομένως, είναι προτιμότερο να προλαμβάνουμε την εμφάνιση τερηδόνας, παρά να την αντιμετωπίζουμε. Η πρόληψη της τερηδόνας γίνεται αρχικά με τη μείωση των παθογόνων μικροβίων που την προκαλούν και στη συνέχεια με την ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού απέναντι σε αυτά. Η τερηδόνα προκαλείται από μικρόβια, τα οποία συσσωρεύονται στα δόντια έπειτα από τη λήψη τροφής, σχηματίζοντας ένα στρώμα που ονομάζεται πλάκα. Τα μικρόβια της πλάκας πολλαπλασιάζονται και παράγουν βλαβερά οξέα, που εισχωρούν στο σμάλτο και το διαβρώνουν, ξεκινώντας την τερηδονική βλάβη. Η μείωση των παθογόνων μικροβίων και η πρόληψη της δημι-ουργίας πλάκας γίνονται αρχικά με τη στοματική υγιεινή. Για τη στοματική υγιεινή συστήνονται βούρτσισμα τουλάχιστον δύο φορές ημερησίως και χρήση οδοντικού νήματος μία φορά το βράδυ.
Επίσης, είναι σημαντικό η οδοντόβουρτσα και το νήμα να χρησιμοποιούνται σωστά. Σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζονται συμπληρωματικά ή εναλλακτικά μέσα για τον έλεγχο των μικροβίων, όπως αντιμικροβιακά διαλύματα ή μεσοδόντια βουρτσάκια. Μη διστάζετε να ζητήσετε από τον οδοντίατρό σας να σας δείξει τη σωστή χρήση των μέσων στοματικής υγιεινής.
Η επόμενη μέθοδος πρόληψης της τερηδόνας είναι η τακτική επίσκεψη για επαγγελματικό καθαρισμό στον οδοντίατρο, που προτείνεται συνήθως κάθε έξι μήνες, εκτός αν υπάρχει κάποια διαφορετική ανάγκη. Η τακτική επίσκεψη στον οδοντίατρο μπορεί να βοηθήσει τη διάγνωση μικρών τερηδονικών βλαβών, ώστε αυτές να αποκατασταθούν πριν γίνουν μεγαλύτερες. Επιπλέον, ο οδοντίατρος μπορεί να αξιολογεί την αποτελεσματικότητα της στοματικής υγιεινής και να δίνονται κάθε φορά οι κατάλληλες οδηγίες για τη βελτίωσή της. Σε κάποια περιστατικά, αναλόγως τις ανάγκες του ασθενούς, μπορεί να βοηθήσουν η τοπική εφαρμογή φθορίου και οι προληπτικές καλύψεις οπών και σχισμών (sealants).
Τα μικρόβια της τερηδόνας αναπτύσσονται πολύ γρηγορότερα σε περιβάλλον με πολλούς διαθέσιμους υδατάνθρακες. Έτσι, η διατροφή του ατόμου παίζει κι αυτή μεγάλο ρόλο στην πρόληψη της τερηδόνας. Ο κυριότερος ένοχος είναι η ζάχαρη. Η ζάχαρη, εκτός των προβλημάτων που προκαλεί στη γενική υγεία, αποτελεί εξαιρετική τροφή για τα μικρόβια που σχετίζονται με την τερηδόνα. Επιπλέον, όλες οι τροφές που περιέχουν πολλούς ζυμώσιμους υδατάνθρακες, όπως όλες οι αμυλούχες τροφές (ψωμί, μακαρόνια, ρύζι), συμβάλλουν στην αύξηση του μικροβιακού φορτίου στο στόμα. Άλλες τροφές που πρέπει να αποφεύγονται είναι τα γλυκά, οι κολλώδεις, μαλακές τροφές που εισχωρούν στα δόντια και δεν απομακρύνονται εύκολα και οι μεγάλες ποσότητες φρούτων λόγω των σακχάρων που περιέχουν. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι να αποφεύγεται η χρήση αναψυκτικών, διότι περιέχουν μεγάλες ποσότητες οξέων που προκαλούν διάβρωση στην αδαμαντίνη των δοντιών και είναι πιο εύκολο να διεισδύσουν εκεί τα μικρόβια της τερηδόνας.
Οι τροφές που πρέπει να προτιμώνται με μεγαλύτερη συχνότητα στα γεύματα είναι όσες είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες και βιταμίνες, όπως τα λαχανικά, και οι πρωτεϊνούχες τροφές, όπως τα γαλακτοκομικά, το κρέας και τα ψάρια.
Επίσης, το μάσημα τσίχλας χωρίς ζάχαρη μπορεί να βοηθήσει αυξάνοντας την παραγωγή σάλιου, που περιέχει πολλούς αντιμικροβιακούς παράγοντες, έτσι ώστε το στόμα να «ξεπλένεται» και να αυτοκαθαρίζεται. Ωστόσο εάν καταναλώνονται γεύματα που περιέχουν ζάχαρη, καλό είναι να καταναλώνονται σε συνδυασμό και χρονικά κοντά με άλλες τροφές κι όχι ως ανεξάρτητα γεύματα, γιατί έχουν πολλαπλάσια καταστροφική επίδραση στα δόντια. Μετά την κατανάλωση σακχαρούχων τροφών, συστήνεται πάντα καλό ξέπλυμα του στόματος και βούρτσισμα των δοντιών, ενώ αν καταναλώνονται πολύ όξινες τροφές (λεμόνι, πορτοκάλι, γκρέιπφρουτ) συστήνεται πρώτα ξέπλυμα και το βούρτσισμα να γίνεται έπειτα από 30 λεπτά.
Τελος, για να υπάρχει στοματική υγεία πρέπει να υπάρχει ισορροπημένη υγεία σε όλο τον οργανισμό. Η αποφυγή του καπνίσματος, το οποίο επηρεάζει, μεταξύ άλλων, και τη στοματική κοιλότητα, η εφαρμογή ενός υγιεινού προτύπου ζωής και ο τακτικός αιματολογικός έλεγχος, ώστε να διερευνώνται τυχόν ελλείψεις ή νοσήματα που μειώνουν την άμυνα του οργανισμού απέναντι στα μικρόβια, βοηθούν.
Επάρκεια βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων συμβάλλουν στην ισχυρή άμυνα του οργανισμού και τη γρήγορη επούλωση περιοχών με μολύνσεις και πληγές. Για τη στοματική κοιλότητα και τα δόντια μάς ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τα επίπεδα της βιταμίνης D, που σχετίζεται με τον μεταβολισμό των μεταλλικών στοιχείων στους σκληρούς ιστούς του σώματος.
Συμπερασματικά, η πρόληψη της τερηδόνας γίνεται τόσο από το ίδιο το άτομο όσο κι από τον οδοντίατρο. Καθοριστικό ρόλο παίζουν η σωστή στοματική υγιεινή, ο τακτικός επαγγελματικός καθαρισμόςτων δοντιών, η έγκαιρη αντιμετώπιση μικρών τερηδονικών βλαβών, οι σωστές διατροφικές συνήθειες και η τήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Όσο περισσότεροι παράγοντες κινδύνου της τερηδόνας ελέγχονται τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες καταστροφής των δοντιών από τη νόσο αυτή.
Αρετή Τζάνου
Χειρουργός Οδοντίατρος, DDS,
Bio-Οδοντιατρείο Κηφισιάς
|
